Przeglądając listę przeczytanych przeze mnie książek w ciągu ostatnich lat, mocno rzucił mi się w oczy fakt, że wiele z nich zostało przeniesionych na ekran. Kinowe adaptacje w mojej ocenie mogą jedynie przybliżyć się swą jakością do ich literackich pierwowzorów, ale niewątpliwie niosą ze sobą wiele korzyści. Przede wszystkim popularyzują daną książkę, jej autora i historię, którą chce on opowiedzieć. Z żalem muszę przyznać, że kino i telewizja mają znaczniej większą siłę oddziaływania niż książki. Przynajmniej patrząc na ogół społeczeństwa. Ale cóż, nie będę z tego powodu rozpaczał 😉

Jednak czym byłoby kino, gdyby nie książki?

Tak rozmyślając pojawiła mi się myśl: zaraz, zaraz – może i pisarze zawdzięczają wiele kinu i telewizji, ale czy nie jest to aby korzyść obopólna? Przecież wiele wspaniałych filmów powstało na kanwie literackich opowieści. Wiele fascynujących scenariuszy, było jedynie bardziej lub mniej wierną kopią książkowego pierwowzoru. I tak stawiam śmiałą tezę: Bez książek kino nie byłoby tym, czym znamy je obecnie.

kino a książki

By uzasadnić tę tezę, odwiedziłem portal Filmweb i przejrzałem ranking Top 100 najlepszych filmów wszech czasów. Konkluzja? W pierwszej setce najlepszych filmów wg użytkowników Filmwebu jest aż 40 adaptacji książek. Wydaje się niewiele? No to patrzcie na to: 7 w pierwszej dziesiątce (w tym „Skazani na Shawshank” na pierwszym miejscu) i 6 w drugiej dziesiątce. To już robi wrażenie.

O ile uboższe byłoby kino, gdyby nie choćby „Zielona Mila” Stephena Kinga, „Lot nad kukułczym gniazdem” Kena Keseya, „Ojciec chrzestny” Mario Puzo, czy wspomniane już wcześniej opowiadanie „Skazani na Shawshank” Kinga. Czy zaśmiewalibyśmy się do łez z genialnej roli Toma Hanksa w filmie „Forrest Gump”, gdyby wcześniej historii tej nie stworzył Winston Groom? Czy podziwialibyśmy siłę przyjaźni i potęgę ludzkiego ducha członków Drużyny Pierścienia, gdyby pomysł jej zaistnienia nie narodził się w głowie J.R.R Tolkiena?

Lista 100 najlepszych filmów

Całą listę stu najlepszych filmów z wyróżnieniem, które spośród nich powstały na podstawie książek znajdziesz tu ( przy książkach, które uzyskały zaszczytny tytuł Holika ;)):

Lp.Tytuł filmuKsiążka?Tytuł ksiązkiAutor książki
1Skazani na Shawshank (1994)TAK"Cztery pory roku"Stephen King
2Nietykalni (2011)
3Zielona mila (1999)TAK "Zielona Mila"Stephen King
4Ojciec chrzestny (1972)TAK "Ojciec chrzestny"Mario Puzo
5Dwunastu gniewnych ludzi (1957)
6Forrest Gump (1994)TAK"Forrest Gump"Winston Groom
7Lot nad kukułczym gniazdem (1975)TAK "Lot nad kukułczym gniazdem"Ken Kesey
8Ojciec chrzestny II (1974)TAK"Ojciec chrzestny"/"Sycylijczyk"Mario Puzo
9Joker (2019)
10Lista Schindlera (1993)TAK"Lista Schindlera"Thomas Keneally
11Władca Pierścieni: Powrót króla (2003)TAK "Powrót króla"J. R. R. Tolkien
12Pulp Fiction (1994)
13Życie jest piękne (1997)
14Siedem (1995)
15Władca Pierścieni: Dwie wieże (2002)TAK"Dwie wieże"J. R. R. Tolkien
16Podziemny krąg (1999)TAK "Podziemny krąg"Chuck Palahniuk
17Chłopcy z ferajny (1990)TAK"Chłopcy z Ferajny"Nicholas Pileggi
18Pianista (2002)TAK"Pianista"Władysław Szpilman
19Piękny umysł (2001)TAK"Piękny umysł"Sylvia Nasar
20Incepcja (2010)
21Django (2012)
22Król Lew (1994)
23Milczenie owiec (1991)TAK"Milczenie owiec"Thomas Harris
24Człowiek z blizną (1983)TAK"Scarface"Armitage Trail
25Gran Torino (2008)
26Wyspa tajemnic (2010)TAK "Wyspa tajemnic"/"Wyspa skazańców"Dennis Lehane
27Więzień nienawiści (1998)
28Green Book (2018)
29Leon zawodowiec (1994)
30Coco (2017)
31Chłopiec w pasiastej piżamie (2008)TAK"Chłopiec w pasiastej piżamie"John Boyne
John Boyne
32Gladiator (2000)
33Braveheart - Waleczne Serce (1995)
34Przełęcz ocalonych (2016)TAK"Nietypowy bohater"Booton Herndon
35Szeregowiec Ryan (1998)
36Whiplash (2014)
37Buntownik z wyboru (1997)
38Avengers: Wojna bez granic (2018)
39Prestiż (2006)TAK"Prestiż"Christopher Priest
40Zapach kobiety (1992)TAK"Zapach kobiety"Giovanni Arpino
41Czas Apokalipsy (1979)TAK"Jądro ciemności"Joseph Conrad
42Gwiezdne wojny: Część V - Imperium
kontratakuje (1980)
43Gwiezdne wojny: Część VI - Powrót Jedi (1983)
44Dawno temu w Ameryce (1984)TAK"The Hoods"Harry Grey
45Dobry, zły i brzydki (1966)
46Służące (2011)TAK"Służące"Kathryn Stockett
47W pogoni za szczęściem (2006)
48Pamiętnik (2004)TAK"Pamiętnik"Nicholas Sparks
49Kasyno (1995)TAK"Casino"Nicholas Pileggi
50Pluton (1986)
51Mroczny Rycerz (2008)
52Amadeusz (1984)
53Gorączka (1995)
54Bogowie (2014)
55Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia (2001)TAK"Drużyna Pierścienia"J. R. R. Tolkien
56Infiltracja (2006)
57Avengers: Koniec gry (2019)
58Parasite (2019)
59Bękarty wojny (2009)
60Mój przyjaciel Hachiko (2009)
61Łowca jeleni (1978)
62Siedem dusz (2008)
63Bohemian Rhapsody (2018)
64Przebudzenia (1990)TAK"Przebudzenia"Oliver Sacks
65Spirited Away: W krainie Bogów (2001)
66Psychoza (1960)TAK"Psychoza"Robert Bloch
67Przekręt (2000)
68Miasto Boga (2002)TAK"Miasto Boga"Paulo Lins
69Rain Man (1988)
70Monty Python i Święty Graal (1975)
71Ojciec chrzestny III (1990)
72Adwokat diabła (1997)TAK"Adwokat diabła"Andrew Neiderman
73Contratiempo (2016)
74Najlepszy (2017)TAK"Najlepszy. Gdy słabość staje się siłą"Łukasz Grass
75Wściekłe psy (1992)
76Interstellar (2014)
77Pełny magazynek (1987)TAK"The Short Timers"Gustav Hasford
78Gwiezdne wojny: Część IV - Nowa
nadzieja (1977)
79Zwierzogród (2016)
80Trzy billboardy za Ebbing, Missouri (2017)
81Cinema Paradiso (1988)
82Mechaniczna pomarańcza (1971)TAK"Mechaniczna pomarańcza"Anthony Burgess
83Wróg u bram (2001)
84Przerwana lekcja muzyki (1999)TAK"Przerwana lekcja muzyki"Susanna Kaysen
85Spider-Man Uniwersum (2018)
86Pan od muzyki (2004)
87Wszystko za życie (2007)TAK"Wszystko za życie"Jon Krakauer
88Złap mnie, jeśli potrafisz (2002)TAK"Złap mnie, jeśli potrafisz"Frank William Abagnale, Stan Redding
89Żądło (1973)
90Tylko nie mów nikomu (2019)
91Koneser (2013)
92Żywot Briana (1979)
93Labirynt (2013)
94Uśpieni (1996)TAK "Uśpieni"Lorenzo Carcaterra
Lorenzo Carcaterra
95Jak wytresować smoka (2010)TAK"Jak wytresować smoka"Cressida Cowell
96Requiem dla snu (2000)TAK"Requiem dla snu"Hubert Selby
97Filadelfia (1993)
98Siedmiu samurajów (1954)
99Ruchomy zamek Hauru (2004)TAK"Ruchomy zamek Hauru"Diana Wynne Jones
100Księżniczka Mononoke (1997)

Najpierw książka, potem film. A może na odwrót?

Z drugiej strony trzeba wspomnieć o nielicznych, ale jednak zdarzających się sytuacjach, gdy to film jest zdecydowanie lepszy niż jego książkowy pierwowzór. Taka sytuacja ma miejsce np. w przypadku „Skazanych na Shawshank”, gdzie kinowa adaptacja jest znakomita, a opowiadanie Kinga jest dobre, ale krótkie. I prawdopodobnie bez filmu nie osiągnęłoby swojego ikonicznego statusu.

Jestem zdeklarowanym zwolennikiem czytania książkowego oryginału zanim obejrzę filmową adaptację. Niestety nie zawsze umiem tego dopilnować, a i czasem bywa tak, że już po rozpoczęciu seansu dowiaduję się, że film jest na podstawie jakiejś książki. W tym momencie jest mi już niezmiernie trudno przerwać oglądanie i odłożyć na inny czas 😉 A jak to jest u Was? Wolicie najpierw przeczytać pierwowzór, czy obejrzeć film, by zaciekawić się opowiedzianą w nim historią? A może jest Wam to obojętne? Dajcie znać 🙂

kino a książki adaptacje

Nie tylko hity

Aż 40 filmów, które powstały na podstawie książek, na liście 100 najlepszych filmów sugeruje, że oparcie fabuły produkcji filmowej o hitową książkę, gwarantuje sukces. Tak jednak nie jest. I tak jak o „Zielonej Mili”, czy „Ojcu chrzestnym” można śmiało powiedzieć, że dorównują literackim pierwowzorom, tak jest wiele kinowych adaptacji, które przyniosły jedynie zawód.

Całkowicie moje oczekiwania spełniły (poza klasykami z pierwszej dwudziestki powyższego rankingu) choćby takie tytuły jak „Chłopiec w pasiastej piżamie”, „Życie Pi”, czy choćby ekranizacje prozy Johna Grishama. Ale już oglądane przeze mnie niedawno „Lśnienie” w mojej ocenie wypadło znacznie gorzej niż książka.

Tyle dobroci przede mną 😉

Po uważnym przestudiowaniu listy 100 najlepszych filmów według społeczności Filmwebu mam jeszcze kilka egzemplarzy dobrych (mam nadzieję!) książek do przeczytania. 15 z 40 książkowych pierwowzorów z tej listy już za mną, a w planach choćby „Złap mnie, jeśli potrafisz”, „Pianista”, czy „Piękny umysł”. Jednak na niektóre pozycje nie mam jakiejś szczególnej ochoty – np. „Mechaniczna pomarańcza”, czy „Wszystko za życie” lub „Casino” wydają się być poza moimi zainteresowaniami. No, chyba że mnie ktoś mocno na nie skusi 🙂

Macie jakichś swoich faworytów, jeśli chodzi o książki, które następnie zostały przeniesione na ekran? Które z nich polecacie najbardziej? Która ekranizacja była kompletną klapą, a która prawdziwym arcydziełem, lepszym nawet od pierwowzoru literackiego?