Przeglądając listę przeczytanych przeze mnie książek w ciągu ostatnich lat, mocno rzucił mi się w oczy fakt, że wiele z nich zostało przeniesionych na ekran. Kinowe adaptacje w mojej ocenie mogą jedynie przybliżyć się swą jakością do ich literackich pierwowzorów, ale niewątpliwie niosą ze sobą wiele korzyści. Przede wszystkim popularyzują daną książkę, jej autora i historię, którą chce on opowiedzieć. Z żalem muszę przyznać, że kino i telewizja mają znaczniej większą siłę oddziaływania niż książki. Przynajmniej patrząc na ogół społeczeństwa. Ale cóż, nie będę z tego powodu rozpaczał 😉
Jednak czym byłoby kino, gdyby nie książki?
Tak rozmyślając pojawiła mi się myśl: zaraz, zaraz – może i pisarze zawdzięczają wiele kinu i telewizji, ale czy nie jest to aby korzyść obopólna? Przecież wiele wspaniałych filmów powstało na kanwie literackich opowieści. Wiele fascynujących scenariuszy, było jedynie bardziej lub mniej wierną kopią książkowego pierwowzoru. I tak stawiam śmiałą tezę: Bez książek kino nie byłoby tym, czym znamy je obecnie.
By uzasadnić tę tezę, odwiedziłem portal Filmweb i przejrzałem ranking Top 100 najlepszych filmów wszech czasów. Konkluzja? W pierwszej setce najlepszych filmów wg użytkowników Filmwebu jest aż 40 adaptacji książek. Wydaje się niewiele? No to patrzcie na to: 7 w pierwszej dziesiątce (w tym „Skazani na Shawshank” na pierwszym miejscu) i 6 w drugiej dziesiątce. To już robi wrażenie.
O ile uboższe byłoby kino, gdyby nie choćby „Zielona Mila” Stephena Kinga, „Lot nad kukułczym gniazdem” Kena Keseya, „Ojciec chrzestny” Mario Puzo, czy wspomniane już wcześniej opowiadanie „Skazani na Shawshank” Kinga. Czy zaśmiewalibyśmy się do łez z genialnej roli Toma Hanksa w filmie „Forrest Gump”, gdyby wcześniej historii tej nie stworzył Winston Groom? Czy podziwialibyśmy siłę przyjaźni i potęgę ludzkiego ducha członków Drużyny Pierścienia, gdyby pomysł jej zaistnienia nie narodził się w głowie J.R.R Tolkiena?
Lista 100 najlepszych filmów
Całą listę stu najlepszych filmów z wyróżnieniem, które spośród nich powstały na podstawie książek znajdziesz tu ( przy książkach, które uzyskały zaszczytny tytuł Holika ;)):
Lp. | Tytuł filmu | Książka? | Tytuł ksiązki | Autor książki |
---|---|---|---|---|
1 | Skazani na Shawshank (1994) | TAK | "Cztery pory roku" | Stephen King |
2 | Nietykalni (2011) | |||
3 | Zielona mila (1999) | TAK | "Zielona Mila" | Stephen King |
4 | Ojciec chrzestny (1972) | TAK | "Ojciec chrzestny" | Mario Puzo |
5 | Dwunastu gniewnych ludzi (1957) | |||
6 | Forrest Gump (1994) | TAK | "Forrest Gump" | Winston Groom |
7 | Lot nad kukułczym gniazdem (1975) | TAK | "Lot nad kukułczym gniazdem" | Ken Kesey |
8 | Ojciec chrzestny II (1974) | TAK | "Ojciec chrzestny"/"Sycylijczyk" | Mario Puzo |
9 | Joker (2019) | |||
10 | Lista Schindlera (1993) | TAK | "Lista Schindlera" | Thomas Keneally |
11 | Władca Pierścieni: Powrót króla (2003) | TAK | "Powrót króla" | J. R. R. Tolkien |
12 | Pulp Fiction (1994) | |||
13 | Życie jest piękne (1997) | |||
14 | Siedem (1995) | |||
15 | Władca Pierścieni: Dwie wieże (2002) | TAK | "Dwie wieże" | J. R. R. Tolkien |
16 | Podziemny krąg (1999) | TAK | "Podziemny krąg" | Chuck Palahniuk |
17 | Chłopcy z ferajny (1990) | TAK | "Chłopcy z Ferajny" | Nicholas Pileggi |
18 | Pianista (2002) | TAK | "Pianista" | Władysław Szpilman |
19 | Piękny umysł (2001) | TAK | "Piękny umysł" | Sylvia Nasar |
20 | Incepcja (2010) | |||
21 | Django (2012) | |||
22 | Król Lew (1994) | |||
23 | Milczenie owiec (1991) | TAK | "Milczenie owiec" | Thomas Harris |
24 | Człowiek z blizną (1983) | TAK | "Scarface" | Armitage Trail |
25 | Gran Torino (2008) | |||
26 | Wyspa tajemnic (2010) | TAK | "Wyspa tajemnic"/"Wyspa skazańców" | Dennis Lehane |
27 | Więzień nienawiści (1998) | |||
28 | Green Book (2018) | |||
29 | Leon zawodowiec (1994) | |||
30 | Coco (2017) | |||
31 | Chłopiec w pasiastej piżamie (2008) | TAK | "Chłopiec w pasiastej piżamie" | John Boyne John Boyne |
32 | Gladiator (2000) | |||
33 | Braveheart - Waleczne Serce (1995) | |||
34 | Przełęcz ocalonych (2016) | TAK | "Nietypowy bohater" | Booton Herndon |
35 | Szeregowiec Ryan (1998) | |||
36 | Whiplash (2014) | |||
37 | Buntownik z wyboru (1997) | |||
38 | Avengers: Wojna bez granic (2018) | |||
39 | Prestiż (2006) | TAK | "Prestiż" | Christopher Priest |
40 | Zapach kobiety (1992) | TAK | "Zapach kobiety" | Giovanni Arpino |
41 | Czas Apokalipsy (1979) | TAK | "Jądro ciemności" | Joseph Conrad |
42 | Gwiezdne wojny: Część V - Imperium kontratakuje (1980) | |||
43 | Gwiezdne wojny: Część VI - Powrót Jedi (1983) | |||
44 | Dawno temu w Ameryce (1984) | TAK | "The Hoods" | Harry Grey |
45 | Dobry, zły i brzydki (1966) | |||
46 | Służące (2011) | TAK | "Służące" | Kathryn Stockett |
47 | W pogoni za szczęściem (2006) | |||
48 | Pamiętnik (2004) | TAK | "Pamiętnik" | Nicholas Sparks |
49 | Kasyno (1995) | TAK | "Casino" | Nicholas Pileggi |
50 | Pluton (1986) | |||
51 | Mroczny Rycerz (2008) | |||
52 | Amadeusz (1984) | |||
53 | Gorączka (1995) | |||
54 | Bogowie (2014) | |||
55 | Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia (2001) | TAK | "Drużyna Pierścienia" | J. R. R. Tolkien |
56 | Infiltracja (2006) | |||
57 | Avengers: Koniec gry (2019) | |||
58 | Parasite (2019) | |||
59 | Bękarty wojny (2009) | |||
60 | Mój przyjaciel Hachiko (2009) | |||
61 | Łowca jeleni (1978) | |||
62 | Siedem dusz (2008) | |||
63 | Bohemian Rhapsody (2018) | |||
64 | Przebudzenia (1990) | TAK | "Przebudzenia" | Oliver Sacks |
65 | Spirited Away: W krainie Bogów (2001) | |||
66 | Psychoza (1960) | TAK | "Psychoza" | Robert Bloch |
67 | Przekręt (2000) | |||
68 | Miasto Boga (2002) | TAK | "Miasto Boga" | Paulo Lins |
69 | Rain Man (1988) | |||
70 | Monty Python i Święty Graal (1975) | |||
71 | Ojciec chrzestny III (1990) | |||
72 | Adwokat diabła (1997) | TAK | "Adwokat diabła" | Andrew Neiderman |
73 | Contratiempo (2016) | |||
74 | Najlepszy (2017) | TAK | "Najlepszy. Gdy słabość staje się siłą" | Łukasz Grass |
75 | Wściekłe psy (1992) | |||
76 | Interstellar (2014) | |||
77 | Pełny magazynek (1987) | TAK | "The Short Timers" | Gustav Hasford |
78 | Gwiezdne wojny: Część IV - Nowa nadzieja (1977) | |||
79 | Zwierzogród (2016) | |||
80 | Trzy billboardy za Ebbing, Missouri (2017) | |||
81 | Cinema Paradiso (1988) | |||
82 | Mechaniczna pomarańcza (1971) | TAK | "Mechaniczna pomarańcza" | Anthony Burgess |
83 | Wróg u bram (2001) | |||
84 | Przerwana lekcja muzyki (1999) | TAK | "Przerwana lekcja muzyki" | Susanna Kaysen |
85 | Spider-Man Uniwersum (2018) | |||
86 | Pan od muzyki (2004) | |||
87 | Wszystko za życie (2007) | TAK | "Wszystko za życie" | Jon Krakauer |
88 | Złap mnie, jeśli potrafisz (2002) | TAK | "Złap mnie, jeśli potrafisz" | Frank William Abagnale, Stan Redding |
89 | Żądło (1973) | |||
90 | Tylko nie mów nikomu (2019) | |||
91 | Koneser (2013) | |||
92 | Żywot Briana (1979) | |||
93 | Labirynt (2013) | |||
94 | Uśpieni (1996) | TAK | "Uśpieni" | Lorenzo Carcaterra Lorenzo Carcaterra |
95 | Jak wytresować smoka (2010) | TAK | "Jak wytresować smoka" | Cressida Cowell |
96 | Requiem dla snu (2000) | TAK | "Requiem dla snu" | Hubert Selby |
97 | Filadelfia (1993) | |||
98 | Siedmiu samurajów (1954) | |||
99 | Ruchomy zamek Hauru (2004) | TAK | "Ruchomy zamek Hauru" | Diana Wynne Jones |
100 | Księżniczka Mononoke (1997) |
Najpierw książka, potem film. A może na odwrót?
Z drugiej strony trzeba wspomnieć o nielicznych, ale jednak zdarzających się sytuacjach, gdy to film jest zdecydowanie lepszy niż jego książkowy pierwowzór. Taka sytuacja ma miejsce np. w przypadku „Skazanych na Shawshank”, gdzie kinowa adaptacja jest znakomita, a opowiadanie Kinga jest dobre, ale krótkie. I prawdopodobnie bez filmu nie osiągnęłoby swojego ikonicznego statusu.
Jestem zdeklarowanym zwolennikiem czytania książkowego oryginału zanim obejrzę filmową adaptację. Niestety nie zawsze umiem tego dopilnować, a i czasem bywa tak, że już po rozpoczęciu seansu dowiaduję się, że film jest na podstawie jakiejś książki. W tym momencie jest mi już niezmiernie trudno przerwać oglądanie i odłożyć na inny czas 😉 A jak to jest u Was? Wolicie najpierw przeczytać pierwowzór, czy obejrzeć film, by zaciekawić się opowiedzianą w nim historią? A może jest Wam to obojętne? Dajcie znać 🙂
Nie tylko hity
Aż 40 filmów, które powstały na podstawie książek, na liście 100 najlepszych filmów sugeruje, że oparcie fabuły produkcji filmowej o hitową książkę, gwarantuje sukces. Tak jednak nie jest. I tak jak o „Zielonej Mili”, czy „Ojcu chrzestnym” można śmiało powiedzieć, że dorównują literackim pierwowzorom, tak jest wiele kinowych adaptacji, które przyniosły jedynie zawód.
Całkowicie moje oczekiwania spełniły (poza klasykami z pierwszej dwudziestki powyższego rankingu) choćby takie tytuły jak „Chłopiec w pasiastej piżamie”, „Życie Pi”, czy choćby ekranizacje prozy Johna Grishama. Ale już oglądane przeze mnie niedawno „Lśnienie” w mojej ocenie wypadło znacznie gorzej niż książka.
Tyle dobroci przede mną 😉
Po uważnym przestudiowaniu listy 100 najlepszych filmów według społeczności Filmwebu mam jeszcze kilka egzemplarzy dobrych (mam nadzieję!) książek do przeczytania. 15 z 40 książkowych pierwowzorów z tej listy już za mną, a w planach choćby „Złap mnie, jeśli potrafisz”, „Pianista”, czy „Piękny umysł”. Jednak na niektóre pozycje nie mam jakiejś szczególnej ochoty – np. „Mechaniczna pomarańcza”, czy „Wszystko za życie” lub „Casino” wydają się być poza moimi zainteresowaniami. No, chyba że mnie ktoś mocno na nie skusi 🙂
Macie jakichś swoich faworytów, jeśli chodzi o książki, które następnie zostały przeniesione na ekran? Które z nich polecacie najbardziej? Która ekranizacja była kompletną klapą, a która prawdziwym arcydziełem, lepszym nawet od pierwowzoru literackiego?
Człowiek wielu zainteresowań, pełen zapału i optymizmu. Prywatnie pasjonat nowych technologii, historii II Wojny Światowej oraz zapalony czytelnik kochający książki. Po godzinach zacięty gracz w squasha i futsal.